Tôi bất chợt dừng lại rất lâu trước một chậu thau bằng đồng cũ hoen gỉ xanh đựng nước thật trong và ở đó, những bông hồng nổi bồng bềnh trên mặt nước.

Chỉ là một khoảng nho nhỏ để trang trí của một quán cà phê nhìn ra hồ Gươm, Hà Nội. Khi ấy là tháng tư, Hà Nội oi nóng. Không khí chỉ muốn lùa tay vào chậu nước hoa hồng …

Ngày tôi còn bé, nhà nhỏ, ngõ nhỏ của một xóm đạo quận Tân Bình. Mẹ còn trẻ, tóc dài lắm, mỗi lần mẹ gội đầu mái tóc như một suối mực tàu đổ vào lòng chậu nước trong veo. Thằng bé đứng nhìn và luôn tự hỏi “sao suối mực tàu ấy không loang ra trong nước nhỉ?”. Thời ấy mỹ phẩm còn xa, mẹ vẫn thả dăm bông ngọc lan vào chậu nước múc từ bể nước ngoài sân. Hoa trắng thơm như ngón tay con gái nổi bồng bềnh trong chậu. Giữa cái suối mực tàu đen nhánh là tóc mẹ, màu trắng ngà của hoa ngọc lan càng trắng đến mê hồn. Tôi không nhớ mẹ gội đầu với hoa ngọc lan tóc mẹ có thơm không nhưng tối ngủ vẫn thích rúc vào mái tóc ấy, chỗ mềm mại của cổ mẹ và ngủ ngon lành.

Chậu nước gội đầu có hoa ngọc lan trôi bồng bềnh, mái hiên đầy bóng nắng và bể nước mưa trước nhà đã theo tôi mãi đến tận bây giờ dù mẹ đã không còn, nhà xưa đã mất dấu … Nhưng những bông ngọc lan trong nước thuở nào vẫn còn theo tôi, để sân nhà hôm nay dù lớn dù bé vẫn phải có một cây ngọc lan. Có vườn thì trồng xuống đất không có thì trồng vào chậu đất nung … Và quên nó đi để sau đêm mưa nào đó nó sẽ nhắc nhở sự có mặt bằng mùi hương nhè nhẹ, rất mỏng qua cửa sổ vào phòng.

Thời mẹ gội đầu với hoa ngọc lan, nhà tôi không trồng hoa nên mẹ phải ra chợ mua. Ngọc lan còn búp bày bán trên mẹt tre của một bà đẹp lão nói năng nhỏ nhẹ, thanh tao: “Cô mua hoa nhé, hoa mới còn đương nụ phớt xanh đây …”, hoa gói ào lá ngọc lan, gài bằng chiếc tăm tre trắng ngà. Cầm tay thôi cũng mang lại cảm giác thật nhẹ nhàng …

Và đôi ngày lại thấy ngọc lan bềnh bồng trong làn tóc mực tàu của mẹ. Nhưng ngọc lan không chỉ mua ở chợ. Những ngày rằm tôi theo bạn lên ngôi chùa ở vùng ven. Sân chùa có cây ngọc lan lớn hoa trắng đầy cành tha hồ vịn hái, bỏ đầy túi mang về cho mẹ thả vào chậu nước và trố mắt đứng xem mẹ xổ cái suối mực tàu xuống làn nước mát. Ôi! Hiên nhà êm đềm và tuổi nhỏ êm đềm …

Sài Gòn sau vài chục năm thay đổi hết cả, thỉnh thoảng đi qua ngôi chùa cũ nay đã được xây mới, đồ sộ, khang trang hơn xưa, cây ngọc lan đã thành cổ thụ nhưng những bậc tam cấp dẫn vào chùa vẫn còn in dấu chân chẻ nhánh bé xíu của chim sẻ thuở nào nhảy lách chách khi xi măng còn ướt. Dấu chân chim vẫn trẻ, chỉ ta đã già đi. Bần thần thảng thốt nhớ mái hiên đầy bóng nắng, nhớ cái chậu thau thả hoa ngọc lan …

Để rồi ngày nọ đứng ngẩn ngơ trước cái chậu đồng lác đác những hoa hồng bập bềnh trong khách sạn, đến nỗi người phục vụ phải dừng lại hỏi “có gì thế thưa ông?”.

Có gì đâu … chỉ là ký ức mà thôi.